2.38 લાખ દલિત વિદ્યાર્થીઓની 181 કરોડની સ્કોલરશીપનું મહાકૌભાંડ ઝડપાયું

હિમાચલ પ્રદેશમાં દલિત વિદ્યાર્થીઓની શિષ્યવૃત્તિનું કૌભાંડ આજકાલ ખૂબ ચર્ચામાં છે. મની લોન્ડરિંગના આરોપોને કારણે સીબીઆઈની સાથે ઇડી પણ ૧૮૧ કરોડ રૂપિયાના આ કૌભાંડની તપાસ કરી રહી છે.આ કેસમાં કુલ 250 કરોડ રૂપિયાની છેતરપિંડી થઈ છે. હવે આ કેસમાં, ED ઓફિસ શિમલાના ભૂતપૂર્વ ડેપ્યુટી ડિરેક્ટર અને CBIના DSPની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. આ કેસ 2.5 કરોડ રૂપિયાની લાંચ માંગવા અને 55 લાખ રૂપિયા રોકડા મેળવવા સાથે જોડાયેલો છે.

મળતી વિગતો મુજબ આ કૌભાંડ વર્ષ 2013 માં શરૂ થયું હતું. ૨૦૧૩ થી ૨૦૧૯ સુધી હિમાચલ પ્રદેશમાં ખાનગી સંસ્થાઓએ દલિત વિદ્યાર્થીઓની શિષ્યવૃત્તિમાં કૌભાંડ કર્યું હતું. આ કેસમાં EDએ મની લોન્ડરિંગનો કેસ નોંધીને તપાસ શરૂ કરી. શિમલામાં ED ઓફિસના ડેપ્યુટી ડિરેક્ટર વિશાલદીપે આ કેસમાં સામેલ ખાનગી સંસ્થાઓ પાસેથી મામલો થાળે પાડવા માટે લાંચ માંગી હતી. તે દરેક સંસ્થા પાસેથી 1 કરોડ રૂપિયાની માંગણી કરી રહ્યો હતો. એ દરમિયાન, 2.5 કરોડ રૂપિયાની લાંચનો મામલો પ્રકાશમાં આવ્યો.

સીબીઆઈ ટીમે સૌપ્રથમ શિમલામાં ED ઓફિસ પર દરોડા પાડ્યા અને ભૂતપૂર્વ ડેપ્યુટી ડિરેક્ટર વિશાલદીપના ભાઈની ધરપકડ કરી. આ કેસમાં સીબીઆઈએ ૫૫ લાખ રૂપિયા રોકડા પણ જપ્ત કર્યા. વિશાલદીપ ઘણા દિવસો સુધી સીબીઆઈને ચમકો આપીને ભાગતો ફરતો હતો અને 18 દિવસ પછી મુંબઈથી તેની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. બીજી તરફ, 20 જાન્યુઆરી 2025 ના રોજ આ જ કેસમાં સીબીઆઈએ દિલ્હીથી તેના ડીએસપી બલબીર સિંહની ધરપકડ કરી. તેને 21 જાન્યુઆરીએ કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો અને એક દિવસના રિમાન્ડ પર મોકલવામાં આવ્યો હતો. આરોપ છે કે ડીએસપી લાંચના પૈસા પર 10 ટકા કમિશન માંગી રહ્યો હતો.

શિષ્યવૃત્તિ કૌભાંડ શું છે

હિમાચલ પ્રદેશમાં 2.38 લાખ ST, SC અને લઘુમતી વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને શિષ્યવૃત્તિ મળવાની હતી. રાજ્યની ખાનગી સંસ્થાઓના વિદ્યાર્થીઓને પણ શિષ્યવૃત્તિ આપવામાં આવનાર હતી. પરંતુ આ શિષ્યવૃત્તિના પૈસા ખાનગી સંસ્થાઓ દ્વારા કૌભાંડ કરીને ચાંઉ કરી જવામાં આવ્યા હતા. વિદ્યાર્થીઓના ખોટા પ્રવેશ બતાવીને પૈસા હડપ કરી જવાયા. કારણ કે આ રકમ સીધી વિદ્યાર્થીઓના ખાતામાં જમા નહોતી થતી પરંતુ કોલેજો દ્વારા આપવામાં આવી હતી. ૧૯,૯૧૫ વિદ્યાર્થીઓના નામે ૪ મોબાઈલ નંબર સાથે જોડાયેલા બેંક ખાતાઓમાં પૈસા જમા કરવામાં આવ્યા હતા. હાલમાં, કુલ છેતરપિંડીનો આંકડો રૂ. 250 કરોડથી વધુ છે.

EDએ 4 રાજ્યોમાં 24 સ્થળોએ દરોડા પાડ્યાં

નોંધનીય છે કે 31 ઓગસ્ટ, 2023 ના રોજ, ED એ 4 રાજ્યોમાં 24 સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા હતા અને 4.42 કરોડ રૂપિયાની સંપત્તિ જપ્ત કરી હતી. જ્યારે IAS અધિકારી અરુણ શર્મા શિક્ષણ સચિવ હતા, ત્યારે તેમણે સૌપ્રથમ કેસ નોંધ્યો હતો. તેમણે પોતાના સ્તરે તપાસ કરી અને જોયું કે શિક્ષણ વિભાગના કેટલાક અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓએ સંસ્થાઓના દલાલોની સાથે મળીને શિષ્યવૃત્તિના નાણાંની ઉચાપત કરી ગયા છે. આ કેસમાં, જયરામ ઠાકુર સરકારે વર્ષ 2019 માં સીબીઆઈ તપાસની ભલામણ કરી હતી અને ત્યારબાદ ED એ પણ પોતાના સ્તરે તપાસ શરૂ કરી હતી.

આ લોકોએ આરોપો લગાવ્યા હતા

ડિસેમ્બર 2024માં CBI એ શિમલામાં ED ઓફિસ પર સતત ત્રણ વખત દરોડા પાડ્યા હતા. આ પછી, 30 ડિસેમ્બર 2024 ના રોજ શિમલામાં હિમાચલ પ્રદેશની ખાનગી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ હિમાલયન ગ્રુપ ઓફ ઇન્સ્ટિટ્યુશનના ચેરમેન રજનીશ બંસલ, દેવભૂમિ ગ્રુપ ઓફ ઇન્સ્ટિટ્યુશનના ચેરમેન ભૂપિન્દર શર્મા, આઈસીએલ ગ્રુપ ઓફ ઇન્સ્ટિટ્યુશનના ચેરમેન સંજીવ પ્રભાકર અને ડી.જે., ચેરમેન, દિવ્યજ્યોતિ ગ્રુપ ઓફ ઇન્સ્ટિટ્યુશન્સના ચેરમેન ડી.જે. સિંહે ED પર ખંડણી ગેરવર્તણૂક અને ત્રાસ આપવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે EDના ડેપ્યુટી ડિરેક્ટરે 25 સંસ્થાઓના ડિરેક્ટરો પાસેથી 1-1 કરોડ રૂપિયાની માંગણી કરી હતી અને કુલ 25 કરોડ રૂપિયાનો ટાર્ગેટ રાખ્યો હતો.

શિષ્યવૃત્તિ કૌભાંડમાં 20 સંસ્થાઓ અને 105 વ્યક્તિઓ સામે ચાર્જશીટ દાખલ

આ કેસમાં તપાસ પૂર્ણ કર્યા પછી, 30 માર્ચ, 2024 ના રોજ સીબીઆઈએ 20 સંસ્થાઓ અને 105 વ્યક્તિઓ સામે ચાર્જશીટ દાખલ કરી હતી. ચાર્જશીટમાં સીબીઆઈએ કહ્યું હતું કે લાહૌલ અને સ્પીતિની સરકારી શાળાઓના વિદ્યાર્થીઓને પાંચ વર્ષથી શિષ્યવૃત્તિ મળી નથી, ત્યારબાદ આ મામલો પ્રકાશમાં આવ્યો. આ કેસમાં સીબીઆઈએ 30 સ્થળોએ દરોડા પણ પાડ્યા હતા. આરોપીઓમાં શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના ચેરમેન, વાઇસ-ચેરમેન, ડિરેક્ટર અને કર્મચારીઓનો સમાવેશ થાય છે; બેંક અધિકારીઓ અને શિક્ષણ વિભાગના અધિકારીઓનો સમાવેશ થતો હતો.

સીબીઆઈએ એફઆઈઆર દાખલ કરી હતી

ઉલ્લેખનીય છે કે તત્કાલીન ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગના અધિક્ષક અરવિંદ રાજટા શિષ્યવૃત્તિની ફાળવણીનું કામ સંભાળતા હતા અને તેમણે 9 નકલી સંસ્થાઓને ₹ 28 કરોડથી વધુની શિષ્યવૃત્તિ રકમ આપી હતી, જેમાં તેમની પત્નીનો 33% હિસ્સો હતો. રાજટાની પણ સીબીઆઈ દ્વારા ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. ઇડીએ 8 મે, 2019 ના રોજ CBI દ્વારા કલમ 409 (કૌભાંડ), 419 (વ્યક્તિ દ્વારા છેતરપિંડી), 465 (બનાવટ), 466 (ઇલેક્ટ્રોનિક દસ્તાવેજની ચેડાં) અને 471 (બનાવટી દસ્તાવેજોનો અસલી તરીકે ઉપયોગ કરવા) હેઠળ નોંધાયેલી એફઆઈઆરના આધારે મની લોન્ડરિંગની તપાસ શરૂ કરવામાં આવી હતી.

આ પણ વાંચો: પ્રક્રિયા અઘરી બનતા સેંકડો ગરીબ બાળકો શિષ્યવૃત્તિ નહીં મેળવી શકે