ભાજપના આગામી રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ દલિત સમાજમાંથી હશે?

The next national president of BJP will be from the Dalit community : હાલમાં જે રીતે અમિત શાહના નિવેદન બાદ દેશભરમાં ભાજપની દલિત વિરોધી પાર્ટી તરીકેની છાપ વધુ મજબૂત થઈ છે તે જોતા આગામી દિવસોમાં પક્ષને રાજકીય નુકસાન પક્ષ રીતે દેખાઈ રહ્યું છે. આ સ્થિતિને ખાળવા માટેનો તોડ પક્ષના મોવડીમંડળે શોધી કાઢ્યો હોવાનું સૂત્રો દ્વારા જાણવા મળ્યું છે. મળતી માહિતી પ્રમાણે ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ના રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં નવો વળાંક આવવાનો છે. એવા અહેવાલો છે કે પાર્ટી તેના આગામી રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ માટે દલિત નેતાની પસંદગી કરી શકે છે. કોંગ્રેસના વર્તમાન રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે દલિત સમાજમાંથી આવતા હોવાના કારણે આ પગલું ભરવામાં આવશે તેવી ચર્ચા છે. પરંતુ સવાલ એ છે કે શું આ ભાજપની વાસ્તવિક "સમાવેશક રાજનીતિ"નો ભાગ છે કે માત્ર ચૂંટણી વ્યૂહરચના? છેલ્લા એક દાયકામાં ભાજપ નેતૃત્વ વારંવાર તેના સમાવેશી રાજકારણનો દાવો કરે છે, પરંતુ શું આ દાવો હકીકત સાબિત થયો છે?

ભાજપની દલિત વિરોધી છાપ વધુ મજબૂત બની
ભાજપની છબી લાંબા સમયથી દલિતો અને હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા સમાજો પ્રત્યે ઉદાસીન રહી છે. વિરોધ પક્ષો, ખાસ કરીને કોંગ્રેસે હંમેશા ભાજપને દલિત વિરોધી દર્શાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તાજેતરમાં કોંગ્રેસે ભાજપ પર આરોપ લગાવ્યો કે તે દલિત સમાજને માત્ર એક વોટ બેંક તરીકે જ માની ઉપયોગ કરે છે અને તેમના વાસ્તવિક મુદ્દાઓને ક્યારેય પ્રાધાન્ય આપતો નથી. ભાજપે રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે રામનાથ કોવિંદ અને દ્રૌપદી મુર્મુ જેવા નામો ભલે આગળ કર્યા હોય, પરંતુ શું આ પગલાં દલિત અને આદિવાસી સમાજના સશક્તિકરણ માટે પૂરતા છે? કોંગ્રેસનો આરોપ છે કે ભાજપ દલિતોને માત્ર પ્રતીકાત્મક સ્થાન આપે છે, જ્યારે તેમની વાસ્તવિક સમસ્યાઓ પર કોઈ ધ્યાન આપતું નથી.

દલિત રાષ્ટ્રીય પ્રમુખઃ રાજનીતિ કે મજબૂરી?
2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપની બેઠકોમાં થયેલા ઘટાડાએ પાર્ટી નેતૃત્વને વિચારવા મજબૂર કરી દીધું છે. એસસી અને એસટી વોટ બેંકમાં કોંગ્રેસ દ્વારા કરાયેલા ભંગાણથી ભાજપને આંચકો લાગ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં દલિત સમાજને ફરી પોતાની તરફ આકર્ષવા માટે ભાજપ “દલિત રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ”નો દાવ ખેલી શકે છે. આ પદ માટે હાલ દલિત નેતાઓ અર્જુન રામ મેઘવાલ, દુષ્યંત ગૌતમ અને બેબી રાની મૌર્ય જેવા નામોની ચર્ચા થઈ રહી છે. પરંતુ સવાલ એ છે કે જો ભાજપને ખરેખર દલિતોની આટલી ચિંતા હોય તો તેમના ઉત્થાન માટે અત્યાર સુધી કયા નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા છે?

આ પણ વાંચોઃ દુકાનનું નામ હિંદુ હોવાથી ભાજપ નેતાએ મુસ્લિમ માલિકને ધમકાવી તોડફોડ કરી

અનામત અને ભાજપની વિચારધારા
આરએસએસ અને ભાજપની વિચારધારામાં દલિત સમાજનો વિશ્વાસ હંમેશા સવાલોના ઘેરામાં રહ્યો છે. વિરોધ પક્ષોએ વારંવાર ભાજપ પર અનામત ખતમ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો છે. કોંગ્રેસે 2024ની ચૂંટણીમાં આ મુદ્દાનો ફાયદો ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ભાજપના આ કથિત "દલિત-વિરોધી" વલણને કારણે દલિતો, આદિવાસીઓમાં પાર્ટી પ્રત્યે નારાજગી વધી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં શું માત્ર દલિત નેતાને પ્રમુખ બનાવીને આ નારાજગી દૂર કરી શકાશે ખરી?

દલિતો માટે માત્ર પ્રતીકાત્મક પદો?
ભાજપનો દાવો છે કે તે સર્વસમાવેશક રાજનીતિની તરફેણમાં છે, પરંતુ જમીની સ્તરે વાસ્તવિકતા કંઈક બીજું જ કહે છે. દલિતો સામે વધી રહેલા અત્યાચારો, અનામતના મુદ્દે અનિશ્ચિતતા અને રોજગારમાં ભેદભાવ જેવા મુદ્દાઓ ભાજપની કથની અને કરણી વચ્ચેના અંતરને ઉજાગર કરે છે. દલિત સમાજના બૌદ્ધિકો અને દલિત નેતાઓ માને છે કે ભાજપનું આ પગલું “રાજકીય ડ્રામા” છે. તેમનું કહેવું છે કે જો ભાજપે ખરેખર દલિતો માટે કામ કરવું હોય તો તેણે પ્રતીકાત્મક રાજકારણથી ઉપર ઊઠીને તેમના અધિકારો અને મુદ્દાઓને પ્રાધાન્ય આપવું પડશે.

2025માં ભાજપ માટે મોટો પડકાર
કોંગ્રેસના મલ્લિકાર્જુન ખડગે જેવા દલિત નેતાના નેતૃત્વમાં ભાજપ માટે સ્પર્ધા કરવી આસાન નહીં હોય. જો ભાજપ તેના દલિત વિરોધી ટેગને દૂર કરવા માંગે છે, તો માત્ર રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષનો ચહેરો બદલવો પૂરતું નથી. તેણે દલિત સમાજ માટે નક્કર નીતિઓ અને યોજનાઓનો અમલ કરવો પડશે. અન્યથા આ પગલું પણ માત્ર ચૂંટણી સૂત્ર બનીને રહી જશે.

દલિત પ્રમુખનો મુદ્દો ભાજપ માટે કસોટી સમાન છે. જો આ પગલું માત્ર રાજકીય વ્યૂહરચના સાબિત થશે તો દલિત સમાજનો વિશ્વાસ જીતવો મુશ્કેલ બનશે. આ સમય ભાજપ માટે માત્ર પોતાની છબી બદલવાનો જ નથી પરંતુ દલિત સમુદાય સાથે નિષ્ઠાપૂર્વક જોડવાનો પણ સમય છે. જોવાનું એ રહેશે કે ભાજપનું ટોચનું નેતૃત્વ આમાંથી કઈ બાબત પર પસંદગી ઉતારે છે.

આ પણ વાંચોઃ ભાજપને મત ન આપતા દલિતોના ઘર સળગાવ્યા, બાબાસાહેબની પ્રતિમા તોડી