ટુ કિલ અ ટાઈગર- એક હચમચાવી નાખતી ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ

'To Kill a Tiger' એ નિશા પાહુજા દ્વારા દિગ્દર્શિત એક ડોક્યુમેન્ટરી છે જે 2024ના આ વર્ષમાં ઓસ્કારમાં શ્રેષ્ઠ ડોક્યુમેન્ટરી ફીચર ફિલ્મ કેટેગરીમાં નોમિનેટ થઈ હતી. 'ટુ કીલ અ ટાઈગર' નામ સાંભળતા જ મનમાં પહેલો વિચાર એ આવે કે આ ફિલ્મ કોઈ વન્ય જીવન પર હશે. પરંતુ ફિલ્મ એક એવા મુદ્દા પર છે જે રૂંવાડા ઉભા કરી દે છે. આ ફિલ્મ ડરાવે છે અને તેને જોતી વખતે ઘણી વખત રડાવે પણ છે.

ફિલ્મના શરૂઆતના દ્રશ્યમાં, એક પિતા પ્રેમથી તેની મોટી પુત્રી વિશે કહી રહ્યા છે અને સ્ક્રીન પર તે જ પુત્રી એક રૂમમાં તેના વાળમાં કાંસકો ફેરવતી જોવા મળે છે. એ છોકરી તેના વાળમાં એક રંગીન રિબીનને એવી રીતે બાંધી રહી હતી જાણે તે કોઈ મોટું ફૂલ હોય. આ ફૂલ પલાશ જેવું જ દેખાય છે, જે ઝારખંડનાં સ્ટેટ ફ્લાવર પલાશ જેવું જ મોટું અને આકર્ષક છે.

લાડકોડથી મોટી કરેલી પોતાની ફૂલ જેવી દીકરી વિશે પિતા કહે છે, "જેટલો પ્રેમ તેને આપ્યો છે ને, એટલો પ્રેમ કોઈને આપી નથી શક્યો. મને લાગે છે જેટલો પ્રેમ એને મળ્યો છે, તે જોતા બીજા માટે બચ્યો જ નથી."

આ ફિલ્મને ઓસ્કાર પહેલા નેટફ્લિક્સ પર રિલીઝ કરવામાં આવી હતી. વિશ્વભરમાં અનેક મોટા સન્માનો મેળવ્યા બાદ અને જાણીતા પ્લેટફોર્મ પર ચર્ચામાં આવ્યા બાદ આ ફિલ્મ ઓસ્કાર સુધી પહોંચી હતી. જોકે ફિલ્મ આ એવોર્ડ જીતવામાં નિષ્ફળ રહી, પરંતુ આ ફિલ્મનું બનવું જ પોતે એક મોટી વાત છે. આ કેટેગરીમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધની પૃષ્ઠભૂમિ પર આધારિત ડોક્યુમેન્ટરી ફીચર ફિલ્મ '20 ડેઝ ઇન મેરીયુપોલ'ને એવોર્ડ મળ્યો હતો.

શું છે ફિલ્મની વાર્તા?

'ટુ કીલ અ ટાઈગર' નામની આ ડોક્યુમેન્ટ્રી ઝારખંડની 13 વર્ષની એક છોકરી સાથે થયેલા ગેંગરેપ અને ત્યારબાદ ન્યાય માટેની તેની લડત પર આધારિત છે. આ વાર્તા પીડિત છોકરી વિશે છે તેના કરતાં વધુ તેના પિતા વિશે છે. આ ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ સમાજે ઓઢેલી એ દંભની ચાદરના એક એક તારને ઉખેડી નાખે છે, જેની નીચે એ ધૃણાસ્પદ સત્ય છુપાયેલું છે, જે છોકરી સાથે થયેલા જઘન્યમાં જઘન્ય અપરાધમાં પણ તેની ભૂલ શોધી લે છે. દંભી સમાજની આ એક એવી નાગાઈ છે જે નિર્દોષ છોકરીઓને પણ બક્ષતી નથી.

બળાત્કારી સાથે લગ્નનું દબાણ

આ ફિલ્મમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે કેવી રીતે ગેંગરેપ પછી ગામલોકોએ પીડિતાના ત્રણ આરોપીઓ પૈકીના એક (જેને પછીથી દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યો હતો) સાથે લગ્ન કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂકીને તેના પરિવારને સમાધાન કરવાની સલાહ આપી હતી. પીડિતા તે વખતે ફક્ત 13 વર્ષની હતી, એ છોકરી જેની સાથે અન્યાય થયો હતો, તેને આજીવન એ જાનવર સાથે સંબંધ બાંધીને જીવન વિતાવવાની સલાહ આપવામાં આવી રહી હતી જે તેનો ગુનેગાર હતો. 

ફિલ્મમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે પીડિતાનો પરિવાર સમાધાન કરવા તૈયાર ન હતો ત્યારે તેમને જાનથી મારી નાખવાની ધમકીઓ મળી હતી. પરિવારના મોભી સામે એક એવો સમય પણ આવ્યો જ્યારે તે હિંમત હારતા દેખાયા, પરંતુ જ્યારે પિતાએ તેની પુત્રીની હિંમત જોઈ તો તેને ફરી ન્યાય માટે લડવાની હિંમત મળી. પીડિતાના પિતા કદાચ ભાગ્યશાળી હતા કે તેમને આવી બહાદુર પુત્રી મળી જેણે પીછેહઠ ન કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. પરંતુ દરેક કિસ્સામાં આવું બનતું નથી. 

ગેંગરેપ બાદ આત્મહત્યા કરનાર દીકરીઓના પિતાએ પણ આત્મહત્યા કર્યાના કિસ્સા છે

તાજેતરમાં જ ઉત્તર પ્રદેશના કાનપુરમાં બે સગીર દીકરીઓએ ગેંગરેપ બાદ આત્મહત્યા કરી લીધી હતી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, બંને પિતરાઈ બહેનો હતી, તેમનો પરિવાર ઈંટના ભઠ્ઠામાં કામ કરતો હતો અને ત્યાં જ તેમની સાથે આ જઘન્ય અપરાધ થયો. આરોપીઓની ધરપકડ તો કરવામાં આવી હતી પરંતુ એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ઈંટના ભઠ્ઠાના માલિક તરફથી સમાધાનનું દબાણ કરવામાં આવતું હોવાથી પીડિત છોકરીઓમાંથી એકના પિતાએ આત્મહત્યા કરી લીધી હતી. વિચારો, પરિવાર પર કેવું દબાણ આવ્યું હશે કે પિતાએ આત્મહત્યા કરી? કેમ પીડિત પક્ષ પર દુઃખના વાદળો તૂટી પડે છે? કાયદો, સમાજ, દબાણ અને ધમકીઓ માત્ર પીડિત પરિવારને જ કેમ ઘેરે છે?

ન્યાય મળવાની ગતિ ધીમી છે?

દેશની રાજધાની દિલ્હી હોય કે દૂરના ગામડાઓ, નાની છોકરીઓથી લઈને મોટી ઉંમરની મહિલાઓ બળાત્કારનો શિકાર બની રહી છે. ઘણાં કિસ્સાઓમાં તો છોકરીઓને બળાત્કાર બાદ મારી નાખવામાં આવે છે. જ્યારે નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યૂરો(NCRB)એ 'ક્રાઈમ ઈન ઈન્ડિયા 2022' રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો ત્યારે દેશમાં છોકરીઓ સાથે થતો અન્યાય અને ન્યાય મેળવવાની સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ જોવા મળી.

આ રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2022માં બાળકો વિરુદ્ધ અપરાધોના કુલ 1,62,449 કેસ નોંધાયા હતા, જે 2021 (1,49,404 કેસ) ની સરખામણીમાં 8.7% નો વધારો દર્શાવે છે. તેમાંથી 39.7 ટકા એવા કેસ હતા જે POCSO એટલે કે પ્રોટેક્શન ઓફ ચિલ્ડ્રન ફ્રોમ સેક્સ્યુઅલ ઓફેન્સ એક્ટ, 2012 હેઠળ નોંધાયા હતા, જેમાં બાળ બળાત્કારનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ અહેવાલના થોડા દિવસો પછી એનજીઓ ઈન્ડિયા ચાઈલ્ડ પ્રોટેક્શન ફંડ (આઈસીપીએફ) એ એક સંશોધન પેપર 'જસ્ટિસ અ વેઈટ્સઃ એન એનાલિસિસ ઓફ જસ્ટિસ ડિલિવરી મિકેનિઝમ ઈન કેસીસ ઓફ ચાઈલ્ડ એબ્યુઝ' બહાર પાડ્યું છે જેમાં POCSO કેસોની સુનાવણીમાં વિલંબની વિગતે માહિતી આપવામાં આવી હતી.

આ રિસર્ચ પેપર મુજબ 31 જાન્યુઆરી, 2023 સુધી POCSO કેસોની સુનાવણી માટે બનાવવામાં આવેલી વિશેષ ફાસ્ટ ટ્રેક કોર્ટમાં દેશમાં 2,43,237 કેસ પેન્ડિંગ હતા. આટલા પેન્ડિંગ કેસોમાં એક પણ નવો કેસ ઉમેરવામાં ન આવે તો પણ આ તમામ કેસોના નિકાલમાં ઓછામાં ઓછા નવ વર્ષનો સમય લાગશે. રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે વર્ષ 2022માં POCSO કેસોમાં માત્ર 03 ટકા જ સજા સંભળાવવામાં આવી હતી. આ તમામ આંકડા કાયદા અને ન્યાય મંત્રાલય, મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય અને નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરોના ડેટા પર આધારિત છે.

દેશમાં ચૂંટણી દરમિયાન મહિલા મતદારોને રીઝવવા માટે રેલીઓમાં ભાષણો કરવામાં આવે છે પરંતુ વાસ્તવિકતા ઘણી ડરામણી છે. મહિલાઓ વિરૂદ્ધ દર વર્ષે વધી રહેલા ગુનાઓ ભયાનક છે. આખરે શું કારણ છે કે મહિલાઓ સામેના ગુનાઓ નથી ઘટી રહ્યા? શું સમસ્યા સમાજના કોઈ ખૂણામાં છુપાયેલી છે કે પછી શિક્ષણનો મૂળભૂત ઢાંચો એવો છે જે છોકરાઓમાં એ શિક્ષણ અને સમજ પેદા કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો છે જે મહિલાઓ અને છોકરીઓને એક સલામત વાતાવરણ પૂરું પાડી શકે?

"અમે છોકરી છીએ, એ કાયમ યાદ રાખવું પડશે"

ફિલ્મમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે કેવી રીતે ઘટના બાદ ગામ અને સમાજના લોકો જ પીડિત યુવતીને ઘટના માટે જવાબદાર ઠેરવતી વાત કરવા લાગ્યા હતા. આરોપીની મહિલા વકીલ પણ પીડિત છોકરી માટે એમ કહે છે કે, “લગ્ન સમારંભમાં રાત્રે 12 વાગ્યા પછી તું ત્યાં કેમ હતી, આપણે એ ન ભૂલવું જોઈએ કે આપણે એક છોકરી છીએ. તું હોય કે હું, આ તો હંમેશા યાદ રાખવું પડશે, આ ઝારખંડ છે વિદેશ નહીં. સમાજ-વ્યવસ્થા અને સરકાર ભલે સુરક્ષિત વાતાવરણ આપવામાં નિષ્ફળ જાય, પણ છોકરીએ એ ન ભૂલવું જોઈએ કે તે છોકરી છે!”

શિક્ષિત વકીલ સાહિબા કહે છે કે "તમે એ ભૂલશો નહીં કે તમે છોકરી છો", તો શું છોકરીનું શરીર જ તેના માટે સૌથી મોટો ખતરો છે? સમાજ, સિસ્ટમ કે સરકાર મહિલાઓ અને છોકરીઓને સુરક્ષિત વાતાવરણ પુરું પાડવામાં નિષ્ફળ રહી શકે છે, પરંતુ મહિલાઓ અને છોકરીઓએ હંમેશા એ યાદ રાખવું જોઈએ કે તેઓ છોકરીઓ છે, આ કેવી માનસિકતા છે? દુઃખની વાત એ છે કે આ વિચાર માત્ર તેમનો નથી પરંતુ સમાજનો છે અને તે ક્યારે અને કેવી રીતે બદલાશે તે કોઈ નથી જાણતું.

ઝારખંડમાં વિદેશી મહિલા સાથે ગેંગરેપનો આરોપ

આ વિચારસરણીનું ઉદાહરણ તાજેતરમાં જ ઝારખંડમાં જોવા મળ્યું, જ્યારે એક સ્પેનિશ મહિલા તેના પતિ સાથે દુનિયા ફરવા નીકળી હતી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ પ્રમાણે આ કપલે બાઇક દ્વારા 66 દેશોની યાત્રા કરી હતી. અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન જેવા દેશોમાં પણ તે નિર્ભય રહ્યું, જેને હ્યુમન રાઈટ્સ વોચ સંસ્થાએ રહેણાંકના દૃષ્ટિકોણથી સૌથી ખતરનાક વિસ્તારો ગણાવ્યા છે. આ યુગલ ભારતમાં ઝારખંડના દુમકા ખાતે રોકાયું હતું. એવો આરોપ છે કે અહીં મહિલા પર સામૂહિક બળાત્કાર કરવામાં આવ્યો હતો અને તેના પતિ પર હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. આ મામલે કેસ નોંધવામાં આવ્યો હતો, ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને પીડિત દંપતીને વળતર આપીને રવાના કરવામાં આવ્યું હતું.

મહિલાઓની સુરક્ષા અને સન્માનના મુદ્દા પર ક્યારેય સમાપ્ત ન થાય તેવી ચર્ચા થઈ શકે છે. દેશમાં મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધ એક મોટી સમસ્યા છે. એક અંદાજ મુજબ છોકરીઓ અને મહિલાઓ સાથે બનતા ગુનાઓના જેટલા કેસો પોલીસ ચોપડે નોંધાય છે તેના કરતા વધુ તો નોંધાતા નથી.

આ ફિલ્મ ખાસ છે, 13 વર્ષની બાળકી પર ગેંગરેપ અને ત્યારબાદ સમાધાન કરાવવાના પ્રયત્નો, ધમકીઓ અને સમાજ તરફથી જે ટેકો મળવો જોઈએ તે ન મળતો જોઈને રડવું આવી જાય છે, ઉદાસ થઈ જવાય છે, ગુસ્સો અને ચીડ ચડે છે, પણ પછી આશા બંધાય છે. કારણ કે એવા બહુ ઓછા પિતા હોય છે જેઓ પોતાની દીકરી માટે સમાજ સામે લડી પણ લે છે. એક ગરીબ ખેડૂત પિતા માટે કોર્ટના ચક્કર લગાવવા અને પરિવારની સલામતી માટે રાતોની રાત જાગતા રહીને ચોકી કરવી સહેલી નથી. જે સમયે એક દીકરીના પિતાને સમાજે એકલો છોડી દીધા હતા એ વખતે તેને જે હિંમત આપી રહી હતી તે તેની એ પીડિત દીકરી હતી, જેનો આત્મા સુદ્ધાં ઘાયલ હતો. ફિલ્મમાં એક જગ્યાએ પીડિત બાળકીના પિતા કહે છે કે, “કોઈએ મને કહ્યું હતું કે એકલો માણસ વાઘને ન મારી શકે. ત્યારે મેં તેમને કહ્યું હતું કે, હું તમને એ કરી બતાવીશ.” પીડિત બાળકી અને તેના પરિવારે કાયદાકીય રીતે ન્યાય મળવા સુધી લડાઈ લડી. તેમને ન્યાય મળી પણ ગયો, પણ બાળકીના મનમાં જે ઘા લાગ્યા છે, તેમાંથી તે બહાર આવી શકશે કે નહીં તે કોઈ નથી જાણતું.

આ પણ વાંચો: એક ચમાર ગાયક, જેના ગીતો પર આખું પંજાબ ઝૂમી ઉઠતું હતું

Khabarantar.com ના બહુજન સમાજને સમર્પિત સમાચારોની નિયમિત અપડેટ મેળવવા માટે અમારી વોટ્સએપ ચેનલને ફોલો કરો. અહીં ક્લિક કરો.