ઝારખંડ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મહાતો-માંઝી રાજ્યનું ભાગ્ય લખશે

થોડા મહિના પહેલા યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને ઝારખંડમાં વિપક્ષી ભારતીય ગઠબંધન કરતા દસ ટકા વધુ મત મળવા છતાં રાજ્યની તમામ પાંચ અનામત બેઠકો ગુમાવવી પડી હતી. મુખ્ય પ્રધાન હેમંત સોરેનને ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં જેલમાં ધકેલી દેવાયા પછી સ્થાનિક નેતા પ્રત્યે આદિવાસી સમાજમાં ઉભી થયેલી સહાનુભૂતિ તેનું કારણ હતું. હવે વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં પણ ભાજપને આદિવાસી સમુદાયમાં તેની ખોવાયેલી વિશ્વસનીયતા પાછી મેળવવાનો પડકાર છે, જ્યારે હેમંત સોરેન સામે સહાનુભૂતિની લહેર જાળવી રાખવાનો પડકાર છે.

વર્ષ ૨૦૦૦ ના અંતમાં અસ્તિત્વમાં આવેલા આ રાજ્યમાં રાજકીય પક્ષો ડબલ એમ એટલે કે મહતો (કુર્મી) અને માંઝી (આદિવાસી) દ્વારા નક્કી કરવામાં આવ્યા છે. રાજ્યની વસ્તીમાં આ બે સમુદાયોનો હિસ્સો ૫૦ ટકાથી વધુ છે. બંને સમુદાયો લગભગ ૮૦ ટકા બેઠકો પર ઉમેદવારોની જીત અને હાર નક્કી કરે છે. આ કારણે રાજ્યમાં બંને ગઠબંધનની રણનીતિમાં આ બે સમુદાયો કેન્દ્રસ્થાને છે.

છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મળેલી હાર અને લોકસભાની ચૂંટણીમાં વિખરાયેલી આદિવાસી વોટબેંકમાંથી બોધપાઠ લઈને ભાજપે ઘણી ભૂલો સુધારી છે. બિન-આદિવાસી રઘુવર દાસને આદિવાસી બહુમતીવાળા રાજ્યમાં મુખ્યમંત્રી બનાવીને અને પોતાના દમ પર ચૂંટણી લડવાથી થયેલા રાજકીય નુકસાન પછી પાર્ટીએ આદિવાસી નેતૃત્વને આગળ લઈને ફરીથી સ્થાનિક પક્ષ સાથે જોડાણ કર્યું છે.

આ પણ વાંચો: ઝારખંડની હેમંત સોરેન સરકારે પહેલીવાર ટ્રાન્સજેન્ડરને સરકારી નોકરી આપી

સોરેન પરિવારની વહુ સીતા સોરેન પછી હેમંતના નજીકના સાથી ચંપાઈ સોરેનને ઝારખંડ મુક્તિ મોરચાની આદિવાસી વોટ બેંકમાં ગાબડું પાડવા માટે પાર્ટીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. ઓબીસી વોટ બેંક પર પકડ જાળવી રાખવા માટે પાર્ટી જેડીયુ સાથે સંકલન કરવાની પણ યોજના ધરાવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન પાર્ટીએ પરિવર્તન યાત્રાઓ દ્વારા વાતાવરણને પોતાની તરફેણમાં બદલવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.

જેએમએમની આગેવાની હેઠળના શાસક ગઠબંધનની આશા સીએમ હેમંત સોરેનના કરિશ્મા પર ટકી છે. જામીન પર બહાર આવ્યા બાદ સરકારની બાગડોર સંભાળતાની સાથે જ હેમંતે મતબેંકને ફરી એક કરવી શરૂ કરી દીધી છે.

ભાજપે ઓબીસી વોટ બેંકને ખેંચવા અને જેએમએમની આદિવાસી વોટ બેંકમાં ગાબડું પાડવાની રણનીતિ બનાવી છે. સામે જેએમએમની વ્યૂહરચના આદિવાસી વોટ બેંકને અકબંધ રાખીને ભાજપની ઓબીસી વોટ બેંકમાં ગાબડું પાડવાની છે. પાર્ટીને લાગે છે કે કોંગ્રેસ અને આરજેડી આમાં મદદરૂપ સાબિત થશે.

ઘૂસણખોરી અને ભ્રષ્ટાચારના કારણે આદિવાસી વિસ્તારોની વસ્તીમાં ફેરફારને ભાજપે મુદ્દો બનાવ્યો છે. સામે જેએમએમના નેતૃત્વમાં શાસક ગઠબંધન આદિવાસીઓના સ્વાભિમાનને મુદ્દો બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. તાજેતરની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને ગઠબંધન કરતા દસ ટકા વધુ મત મળ્યા હતા. જો કે, ૨૦૧૯ કરતાં છ ટકા વધુ મત મેળવીને ઈન્ડિયા ગઠબંધન પાંચ બેઠકો જીતવામાં સફળ રહ્યું હતું.

આ પણ વાંચો: ચંપાઈ સોરેનના બળવા પછી JMM નું પતન થઈ જશે? 5 વર્ષમાં 5 પક્ષો તૂટ્યાં