બુદ્ધ પૂર્ણિમાએ ભારતીય બૌદ્ધ ધર્મીઓનું 2300 વર્ષ જૂનું સપનું સાકાર થયું

આ વખતે 23મી મેના રોજ બુદ્ધ પૂર્ણિમા નિમિત્તે સમગ્ર વિશ્વમાં બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓમાં ઉજવણીનો માહોલ જોવા મળ્યો. પરંતુ આ વખતની બુદ્ધ પૂર્ણિમા ભારત માટે ઐતિહાસિક બની રહી. બન્યું હતું એવું કે, આ વખતે બોધિ વૃક્ષની પ્રતિકૃતિ શ્રીલંકાથી ભારતમાં લાવવામાં આવી હતી, જેને મહાન સમ્રાટ અશોકની પુત્રી સંઘમિત્રા 2300 વર્ષ પહેલાં પ્રતિકૃતિ તરીકે બોધગયાથી શ્રીલંકા લઈ ગઈ હતી.

બૌદ્ધ ઉપાસકે સપનું સાકાર કર્યું

ભારતના લોર્ડ બુદ્ધ વેલ્ફેર ફાઉન્ડેશનના સેક્રેટરી દિવાકર પટેલના પ્રયાસો અને ભંતે દેવેન્દ્રની પહેલને કારણે આ શક્ય બની શક્યું હતું. તેનો અમલ લખનઉના ઉદ્યોગપતિ અને બૌદ્ધ ઉપાસક વિજય બૌધ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આ માટે 2500 યુએસ ડોલર એટલે કે અંદાજે બે લાખ રૂપિયાની ફી પણ જમા કરાવવામાં આવી હતી.

આ પણ વાંચો: અશોક વિજયાદશમી: યુદ્ધને ત્યાગીને બુદ્ધ તરફ પ્રયાણની પ્રેરણા આપતો દિવસ

આ પહેલીવાર છે જ્યારે બોધિ વૃક્ષની આ પ્રતિકૃતિ સત્તાવાર રીતે ભારતમાં લાવવામાં આવી છે. આ કામ માર્ચ મહિનામાં કરવામાં આવ્યું હતું. બોધિ વૃક્ષની આ પ્રતિકૃતિને ભારતમાં લાવવા માટે ઉપાસક વિજય બુદ્ધ શ્રીલંકા ગયા હતા, જ્યાં બોમાલુઆ મંદિર અનુરાધાપુરાના વડાએ 26 માર્ચે વિજય બુદ્ધને બોધિ વૃક્ષની પ્રતિકૃતિ સોંપી હતી.

બોધિવૃક્ષ પાછળની પરંપરા અને ઈતિહાસ

બોધિ વૃક્ષની કહાની બૌદ્ધ પરંપરાનો ઇતિહાસ તેમજ બૌદ્ધ ધર્મ ભારતની બહાર કેવી રીતે ફેલાયો તે જણાવે છે. અંદાજે 2300 વર્ષ પહેલા મહાન સમ્રાટ અશોકના પુત્ર મહેન્દ્ર ધમ્મનો પ્રચાર કરવા માટે શ્રીલંકા પહોંચ્યા હતા. ત્યાંના રાજા અને ઉપાસકોએ તેમને પૂછ્યું કે તમારા ગયા પછી શું થશે?

આ પણ વાંચો: બુદ્ધ અને મહાવીર વેદો અને ઈશ્વરને નકારતા હોવા છતાં આસ્તિક વિચારકો હતા

એ પછી ભંતે મહેન્દ્રએ તેમના પિતા સમ્રાટ અશોકને વિનંતી કરી અને તેમની બહેન સંઘમિત્રાને બોધગયાથી મહાબોધિ વૃક્ષના રોપા એટલે કે પ્રતિકૃતિ શ્રીલંકા લાવવા કહ્યું. હવે એ જ વિશાળ બોધિ વૃક્ષની પ્રતિકૃતિ ભારતમાં પાછી લાવવામાં આવી છે.

ઉત્તરપ્રદેશના લાલનગરમાં રોપવામાં આવ્યું

આ બોધિ વૃક્ષ ઉત્તર પ્રદેશના શ્રાવસ્તીમાં, જ્યાં તથાગત બુદ્ધ ફરી ફરીને ધમ્મનો ઉપદેશ આપતા હતા, ત્યાંના બલરામપુરના લાલનગર ગામમાં 31 માર્ચે રોપવામાં આવ્યું હતું. 31 માર્ચે અહીં બૌદ્ધ ભિક્ષુઓની બીજી આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદ યોજાઈ હતી, જેમાં ભારત અને વિદેશના બૌદ્ધ સાધુઓ એકઠા થયા હતા. એ દરમિયાન શ્રીલંકાથી લાવવામાં આવેલા બોધિ વૃક્ષનું રોપણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રસંગે લાલનગરમાં 84 ફૂટ ઉંચા અશોક સ્તંભનું પણ નિર્માણ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

સ્તંભ બુદ્ધના 84 હજાર ઉપદેશોનો સંદેશ આપશે

નિર્માણ કાર્ય પૂર્ણ થયા બાદ આ સ્તંભ તથાગત ગૌતમ બુદ્ધના 84 હજાર ઉપદેશોનો સંદેશ આપશે. 31 માર્ચે યોજાયેલા આંતરરાષ્ટ્રીય બૌદ્ધ સંમેલન દરમિયાન ધમ્મ સ્થળ પર પાંચ દેશોના છોડ રોપવામાં આવ્યા હતા. એ દરમિયાન સારનાથની જેમ ચાર સિંહોની પ્રતિમાની સામે બોધિ વૃક્ષ પીપળને રોપવામાં આવશે, સાથે પાંચ તીર્થસ્થળોના છોડ પણ રોપવામાં આવશે. નેપાળથી લાવવામાં આવેલ રોપાઓ પહેલા મુખ સામે, બીજા મુખ સામે તથાગતના જન્મ સ્થળ લુમ્બિની, ત્રીજા મુખની સામે જ્ઞાનસ્થળ બોધગયા અને ચોથા મુખની સામે મહાપરિનિર્વાણ સ્થળ કુશીનગરથી લાવવામાં આવેલા છોડ રોપવામાં આવશે. ઉપાસક વિજય બૌદ્ધ દ્વારા શ્રીલંકાથી લાવવામાં આવેલા બોધિવૃક્ષની પ્રતિકૃતિને વચ્ચે રોપવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો: થાઈલેન્ડમાં બુદ્ધના પવિત્ર અવશેષોની પ્રદર્શન યાત્રામાં 40 લાખ લોકોએ શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી