ઉલટી સાફ કરનાર દલિત બાળકે આઘાતમાં આવીને શાળા છોડી

પ્રગતિશીલ ગણાતા કેરળ રાજ્યમાં થોડા દિવસ પહેલા જાતિવાદનો એક વરવો ચહેરો સામે આવ્યો હતો. જેમાં એક સ્કૂલમાં જાતિવાદી શિક્ષિકાએ એક બિમાર વિદ્યાર્થીએ કરેલી ઉલટીને એક દલિત વિદ્યાર્થી પાસે સાફ કરાવડાવી હતી. આ ઘટનાથી દલિત વિદ્યાર્થી એટલો આઘાતમાં આવી ગયો છે કે તેણે આખરે આ શાળા છોડી દીધી છે.

ઈડુક્કી જિલ્લાના સ્લિવમલા સ્થિત સેન્ટ બેનેડિક્ટ એલ.પી. શાળામાં જ્ઞાતિ આધારિત ભેદભાવનો ભોગ બનેલા ધોરણ 2 ના વિદ્યાર્થી પ્રણવ સિજોયે આખરે શાળા છોડી દીધી છે. શાળાના વહીવટીતંત્રે અનેક ફરિયાદો કરવા છતાં કોઈ નક્કર પગલાં ન લેતા પ્રણવના માતાપિતાએ તેનું એલસી કઢાવી લીધું છે. પ્રણવને હવે સરકારી શાળામાં દાખલ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

પ્રણવની માતા પ્રિયંકા સોમણે કહ્યું, "અમે પ્રણવને અમારા ઘરથી 12 કિલોમીટર દૂર રાજક્કડની એક સરકારી શાળામાં દાખલ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. તે ઘટના બાદથી પ્રણવ શાળાએ જતો નથી અને તે ખૂબ જ ડરી ગયો છે. શાળા બદલવી તેના માટે જરૂરી હતી."

મામલો શું હતો?

13 નવેમ્બરના રોજ ધોરણ 2 ના વિદ્યાર્થી પ્રણવ સિજોયને તેના ક્લાસ ટીચર મારિયા જોસેફે આખા ક્લાસની સામે ગુસ્સો કરીને તેના બીમાર ક્લાસમેટની ઉલ્ટી સાફ કરવા કહ્યું હતું, જેના કારણે તેને નાનકડા પ્રણવને ઊંડો આઘાત લાગ્યો હતો. પ્રણવ દલિત સમાજમાંથી આવે છે અને તેની માતાનું માનવું છે કે જાતિવાદી વિચારસરણીના કારણે જ પ્રણવને બીમાર વિદ્યાર્થીની ઉલટી સાફ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે તેના મિત્રએ તેને આ કામમાં મદદ કરવા કહ્યું તો શિક્ષકે તેને ના પાડી અને કહ્યું કે આ કામ પ્રણવ જ કરશે.

પ્રણવની માતા શું કહે છે?

પ્રણવની માતા પ્રિયંકાએ જણાવ્યું કે બુધવારે તેને લીવિંગ સર્ટિફિકેટ આપવામાં આવ્યું, સ્કૂલ મેનેજમેન્ટે પ્રણવની બાકી રહેલી સ્કૂલ બસની ફી માફ કરી દીધી. જોકે, પ્રિયંકાએ કહ્યું હતું કે, "અમે ફી ભરવા તૈયાર હતા, પરંતુ તેમણે તે માફ કરવાનો આગ્રહ રાખ્યો હતો. જો કે તેનાથી મારા બાળકને થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ થઈ શકે નહીં."

નવી શાળામાં પ્રણવના એડજસ્ટમેન્ટ અંગે પ્રિયંકાએ પોતાની ચિંતા વ્યક્ત કરતાં કહ્યું, "પ્રણવ સરકારી શાળામાં જવાથી ખુશ નથી કારણ કે તે તેના માટે તદ્દન નવી છે. તે સેન્ટ ઝેવિયર્સ સ્કૂલમાં જવા ઉત્સુક છે, કારણ કે તેના ઘણા મિત્રો ત્યાં અભ્યાસ કરે છે. પરંતુ અમને શંકા છે કે ત્યાં પણ તેની સાથે યોગ્ય વ્યવહાર થશે કે કેમ કે, કારણ કે એ પણ આ જ મિશનરી હેઠળ આવે છે, અમે તેને ખૂબ વિચારણા કર્યા પછી સરકારી શાળામાં એડમિશન આપી રહ્યા છીએ, કારણ કે તે અમારા માટે ફાયદાકારક છે."

પ્રણવની માતા પ્રિયંકાએ શાળા પ્રશાસન પર જવાબદારીથી બચવાનો આરોપ મૂક્યો અને દાવો કર્યો કે જાતિ આધારિત ભેદભાવના આરોપોને નબળા પાડવા વિદ્યાર્થીઓના નિવેદનોને ટ્વિસ્ટ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. પ્રિયંકાએ કહ્યું, "પ્રણવના સહપાઠીઓને શિક્ષકો/મુખ્ય શિક્ષિકાઓ દ્વારા કહેવામાં આવ્યું હતું કે બધા બાળકોએ ઉલ્ટી સાફ કરી છે, પરંતુ આ સાચું નથી. હકીકતમાં, ફક્ત મારા બાળકને જ આ કામ કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું."

અન્ય વાલીઓ સ્કૂલના બચાવમાં બોલ્યા

પ્રિયંકાએ શિક્ષણ વિભાગ અને પોલીસ દ્વારા હાથ ધરાયેલી તપાસ અંગે પણ નિરાશા વ્યક્ત કરી હતી. તેની નારાજગી એટલા માટે છે કારણ કે અન્ય વાલીઓ, જેઓ સ્કૂલ મેનેજમેન્ટથી પ્રભાવિત હતા, તેમણે એમ કહ્યું હતું કે તેમને વિદ્યાર્થીઓ વાસણ સાફ કરે તેની સામે કોઈ વાંધો નથી. પ્રિયંકા કહે છે - "તેઓ કેટલા અસંવેદનશીલ છે? તેઓ સ્કૂલનો બચાવ કરી રહ્યાં છે. બાળકોને ગંદકી સાફ કરવા માટે ન કહેવું જોઈએ. આ શરમજનક અને અસ્વીકાર્ય છે".

પ્રિયંકાએ એમ પણ કહ્યું કે આ બાબતને પ્રકાશમાં લાવવા માટે, શાળા સત્તાવાળાઓ વિપરીત યુક્તિઓ અપનાવી રહ્યા છે. શાળાની ફી અંગેના જૂના વિવાદ અને આ બાબતને અતિશયોક્તિ કરીને પૈસા પડાવી લેવાના ઈરાદા જેવા ખોટા નિવેદનો આપવામાં આવી રહ્યા છે, જ્યારે પ્રિયંકાનું કહેવું છે કે, 13મી નવેમ્બરે જ્ઞાતિના ભેદભાવની આ ઘટનાને કારણે શાળા સમક્ષ તેનો કોઈ પ્રકારનો વિવાદ થયો ન હતો. તેઓ આ ઘટનાથી નારાજ છે.

FIRમાં વિલંબ, વહેલી સવાર સુધી બેસાડી રાખ્યા

આ ઘટનામાં પોલીસ દ્વારા એફઆઈઆર નોંધવામાં પણ વિલંબ થયો હતો, ફરિયાદ દાખલ થયાના 8 દિવસ પછી એફઆઈઆર જુવેનાઈલ જસ્ટિસ એક્ટ અને એસસી/એસટી (અત્યાચાર નિવારણ) અધિનિયમ હેઠળ નોંધવામાં આવી હતી, પરંતુ પ્રક્રિયા દરમિયાન, પ્રિયંકા અને તેના પુત્રને પોલીસ દ્વારા માનસિક ત્રાસનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. પોલીસ સ્ટેશનમાં તેમને વહેલી સવારે બોલાવી બેસાડી રખાયા હતા. હવે આ કેસની તપાસ એડિશનલ એસપી આઈપીએસ રાજેશ કુમારને સોંપવામાં આવી છે. દલિત અધિકાર કાર્યકરોએ ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવા માટે અધિકારીઓ પાસેથી નિર્ણાયક પગલાંની માંગ કરી છે.

દરમિયાન, પ્રિયંકા તેના પુત્ર સાથે થયેલા અન્યાય સામે લડી લેવા માંગે છે. તે કહે છે- "મારો સવાલ એકદમ સ્પષ્ટ છેઃ બાળકોને ગંદકી સાફ કરવા માટે દબાણ શા માટે કરવું જોઈએ? આ માત્ર મારા પુત્રની વાત નથી, પરંતુ તે તમામ વિદ્યાર્થીઓની ગરિમા અને સુરક્ષાની વાત છે."

આ પણ વાંચો: મંદિર પાસે રમતા ત્રણ દલિત બાળકોને જાતિવાદીઓએ ઢોર માર માર્યો