RSS શા માટે રાષ્ટ્રધ્વજનો વિરોધ કરે છે?

Why does RSS oppose the national flag?: રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS) પર વર્ષોથી તેના હેડક્વાટર પર દેશનો રાષ્ટ્રધ્વજ નહીં ફરકાવવાને લઈને અનેક પ્રકારના આરોપો લાગતા રહે છે. હાલ બંધારણના 75 વર્ષ નિમિત્તે સંસદમાં ડો.આંબેડકર રચિત બંધારણ અને તેની સાથે રાષ્ટ્રધ્વજ સહિતના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા છેડાઈ છે ત્યારે સંઘે શા માટે વર્ષો સુધી રાષ્ટ્રધ્વજ ન ફરકાવ્યો તેની વાત કરીએ.

ડિસેમ્બર 1929માં કોંગ્રેસે તેના લાહોર અધિવેશનમાં લોકોને દર વર્ષે 26 જાન્યુઆરીએ સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી ત્રિરંગો રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવી તેને સલામી આપીને કરવાનું આહ્વાન કર્યું હતું (તે એ સમયે રાષ્ટ્રીય ચળવળનો ધ્વજ હતો. જેની વચ્ચે ચરખો હતો.). જ્યારે 26 જાન્યુઆરી 1930 નો દિવસ નજીક આવી રહ્યો હતો ત્યારે આરએસએસના સરસંઘચાલક અને સ્થાપક કે.બી. હેડગેવારે 21 જાન્યુઆરી, 1930ના રોજ એક પરિપત્ર બહાર પાડીને આરએસએસની તમામ શાખાઓને રાષ્ટ્રધ્વજ તરીકે ભગવા ધ્વજની પૂજા કરવા જણાવ્યું હતું.

રાષ્ટ્રીય સર્વસંમતિનું ઉલ્લંઘન કરીને એ પરિપત્રમાં આરએસએસે તમામ શાખાઓના પ્રભારીઓને તેમના સ્વયંસેવકોની એક બેઠક તેમના સંબંધિત યુનિયન સ્થળોએ (જ્યાં શાખાઓ આવેલી છે) રવિવાર, 26 જાન્યુઆરી, 1930 ના રોજ સાંજે 6 વાગ્યે યોજવા જણાવ્યું હતું અને 'રાષ્ટ્રીય ધ્વજને એટલે કે ભગવા ધ્વજને સલામ કરો.' અહીં ધ્યાન રાખવા જેવી વાત એ છે કે, આ પરિપત્રને પછી કદી પરત લેવામાં નથી આવ્યો. (હેડગેવાર: પત્ર-રૂપ ભક્તિ દર્શન (હેડગેવારના પત્રોનો હિન્દી અનુવાદ), અર્ચના પ્રકાશન, ઇન્દોર, 1981, પૃષ્ઠ 18.)

સમાજવાદી નેતા અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાની એનજી ગોરે 1938માં આવી જ એક ઘટનાના સાક્ષી બન્યા હતા જ્યારે હિંદુત્વવાદી કાર્યકરોએ ત્રિરંગો ફાડી નાખ્યો અને પ્રખ્યાત સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ પર શારીરિક હુમલો કર્યો હતો. ગોરના કહેવા પ્રમાણે: 'મે દિવસના જુલુસ પર કોણે હુમલો કર્યો? સેનાપતિ બાપટ અને (ગજાનન) કાનિટકર જેવા લોકો પર કોણે હુમલો કર્યો? રાષ્ટ્રધ્વજ કોણે ફાડી નાખ્યો? હિન્દુ મહાસભા અને હેડગેવારના છોકરાઓએ આ બધું કર્યું. તેમને મુસ્લિમોને જાહેર દુશ્મન નંબર 1 તરીકે નફરત કરવાનું શીખવવામાં આવ્યું છે. દેશના ઝંડાને નફરત કરવાનું શીખવવામાં આવ્યું છે. તેમની પાસે પોતાનો ધ્વજ છે, 'ભગવો', જે મરાઠા વર્ચસ્વનું પ્રતીક છે." (કોંગ્રેસ સમાજવાદી, 14 મે 1938)

આ પણ વાંચો: ભાજપ-RSS ના 'મનુવાદી' ચહેરાને દેશના દલિતો સ્પષ્ટ રીતે ઓળખી ગયા છે

વીડી સાવરકરે પણ ત્રિરંગાને રાષ્ટ્રધ્વજ તરીકે સ્વીકારવાનો ઈનકાર કરી દીધો હતો. તેના બહિષ્કારની માગણી કરતાં તેમણે 22 સપ્ટેમ્બર, 1941ના રોજ એક નિવેદનમાં જાહેર કર્યું - 'જ્યાં સુધી ધ્વજનો પ્રશ્ન છે, હિન્દુઓ પાસે 'કુંડલિની કૃપાણંકિત' મહાસભાના ધ્વજ સિવાય હિન્દુ ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કરતો અન્ય કોઈ ધ્વજ હોવો જોઈએ નહીં, જેમાં 'ઓમ અને સ્વસ્તિક' અંકિત છે, જે હિન્દુ જાતિ અને નીતિના સૌથી પ્રાચીન પ્રતીકો છે, જે યુગોથી પ્રચલિત છે અને સમગ્ર ભારતમાં આદરણીય છે. તેથી કોઈ પણ સ્થળ કે કાર્ય, જ્યાં આ અખંડ હિંદુ ધ્વજનું સન્માન કરવામાં આવતું નથી તેનો હિંદુ સંગઠનો (હિંદુ મહાસભાના સભ્યો) દ્વારા કોઈપણ ભોગે બહિષ્કાર કરવો જોઈએ. ખાસ કરીને, ચરખા-ધ્વજ ખાદી ભંડારનું પ્રતિનિધિત્વ કરી શકે છે, પરંતુ ચરખો ક્યારેય હિંદુઓ જેવા ગૌરવશાળી અને પ્રાચીન રાષ્ટ્રની ભાવનાનું પ્રતીક અને પ્રતિનિધિત્વ કરી શકતો નથી."

(ભીડે, એ.એસ. (સંપાદક), વિનાયક દામોદર સાવરકર કા તૂફાની પ્રચાર: ડિસેમ્બર 1937 થી ઓક્ટોબર 1941 સુધીના તેમના પ્રચાર પ્રવાસો પરના ઇન્ટરવ્યુની રાષ્ટ્રપતિની ડાયરીમાંથી અંશો, NA, Bombay pp. 469, 473.)

ગોળવલકરે 1940માં RSS ના હેડક્વાટર રેશમ બાગ ખાતે 1350 ટોચના RSS કાર્યકર્તાઓ સમક્ષ એક ભાષણમાં કહ્યું હતું - 'એક ધ્વજ, એક નેતા અને એક વિચારધારાથી પ્રેરિત RSS આ મહાન ભૂમિના દરેક ખૂણામાં હિન્દુત્વની જ્યોત પ્રગટાવી રહ્યું છે.' (એમ. એસ. ગોલવલકર, શ્રી ગુરુજી સમગ્ર દર્શન (હિન્દીમાં ગોલવલકરની એકત્રિત કૃતિઓ ભાગ 1, ભારતીય વિચાર સાધના, નાગપુર, પૃષ્ઠ 11.)

એમએસ ગોલવલકરે 14 જુલાઈ, 1946 ના રોજ નાગપુરમાં આરએસએસના મુખ્યાલયમાં ગુરુપૂર્ણિમાની બેઠકને સંબોધિત કરતાં કહ્યું હતું - 'એ ભગવો ધ્વજ જ હતો, જે સમગ્ર ભારતીય સંસ્કૃતિનું પ્રતિનિધિત્વ કરતો હતો. તે ભગવાનનો અવતાર હતો. અમે દ્રઢપણે માનીએ છીએ કે અંતે આખો દેશ આ ભગવા ધ્વજ સમક્ષ નમશે.’ (ગોલવલકર, M.S., શ્રી ગુરુજી સમગ્ર દર્શન, ભાગ 1, ભારતીય વિચાર સાધના, નાગપુર, n.d., પૃષ્ઠ 98.)

આ પણ વાંચો: RSS ના વડા મોહન ભાગવતને વડાપ્રધાન જેવી સુરક્ષા અપાઈ

સ્વતંત્રતા દિવસની પૂર્વ સંધ્યાએ જ્યારે તિરંગો ફરકાવવા માટે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર તૈયાર કરવામાં આવી રહી હતી. તે સમયે ભારતના દરેક ભાગમાં સામાન્ય લોકો ત્રિરંગા સાથે કૂચ કરી રહ્યા હતા અને પોતાના ઘરોની છત પર રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવતા હતા. ત્યારબાદ RSSના અંગ્રેજી મુખપત્ર ઓર્ગેનાઇઝરે 14 ઓગસ્ટ, 1947ના અંકમાં લખ્યું હતું - 'ભાગ્યના મારથી સત્તામાં આવેલા લોકો ભલે ને આપણા હાથમાં ત્રિરંગો પકડાવી દે પરંતુ હિંદુઓ ક્યારેય તેનું સન્માન નહીં કરે અને તેને અપનાવશે નહીં. ત્રણ શબ્દો પોતે જ એક અનિષ્ટ છે અને ત્રણ રંગ ધરાવતો ધ્વજ ચોક્કસપણે ખૂબ જ ખરાબ મનોવૈજ્ઞાનિક અસર પેદા કરશે અને દેશ માટે નુકસાનકારક છે."

ઓર્ગેનાઈઝરે આ પહેલા પણ એક સંપાદકીય ('રાષ્ટ્રધ્વજ', 17 જુલાઈ, 1947) લખ્યો હતો, જ્યારે ભારતની બંધારણ સભાની સમિતિએ રાષ્ટ્રધ્વજ તરીકે ત્રિરંગાની તરફેણમાં નિર્ણય લીધો હતો - 'અમે એ વાત સાથે બિલકુલ સહમત નથી કે ધ્વજ ભારતના તમામ પક્ષો અને સમુદાયોને સ્વીકાર્ય હોવો જોઈએ. આ તદ્દન બકવાસ છે. ધ્વજ રાષ્ટ્રનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને ભારતમાં એક જ રાષ્ટ્ર છે, હિન્દુ રાષ્ટ્ર. આપણે બધાં સમાજોની ઈચ્છાઓ અને અપેક્ષાઓને સંતોષવાના ઉદ્દેશ્યથી ધ્વજની પસંદગી ન કરી શકીએ. આપણે દરજીને આપણા માટે શર્ટ કે કોટ બનાવવાનો ઓર્ડર આપીએ છીએ તે રીતે ધ્વજ પસંદગી ન કરી શકીએ.’

આઝાદી પછી પણ આરએસએસે ત્રિરંગાને રાષ્ટ્રધ્વજ તરીકે સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ‘બંચ ઓફ થોટ્સ’માં ‘ડ્રિફ્ટિંગ એન્ડ ડ્રિફ્ટિંગ’ શીર્ષકવાળા નિબંધમાં ગોલવલકરે લખ્યું છે – ‘આપણા નેતાઓએ આપણા દેશ માટે નવો ધ્વજ સ્થાપિત કર્યો છે. તેઓએ આવું કેમ કર્યું? તે માત્ર પ્રલોભન અને અનુકરણની બાબત છે. આપણો દેશ એક પ્રાચીન અને મહાન રાષ્ટ્ર છે, જેનો ભવ્ય ભૂતકાળ છે. તો શું આપણો પોતાનો કોઈ ધ્વજ નહોતો? શું આ હજારો વર્ષોમાં આપણી પાસે કોઈ રાષ્ટ્રીય પ્રતીક નહોતું? બિલકુલ હતું. તો પછી આપણા મનમાં આ સંપૂર્ણ શૂન્યતા શા માટે છે?' (ગોલવલકર, એમ.એસ., બંચ ઓફ થોટ્સ, સાહિત્ય સિંધુ પ્રકાશન, બેંગ્લોર, 1966, પૃષ્ઠ 237-38.)

ત્રિરંગાને

આ પણ વાંચો: 'જય શ્રીરામ' સામે 'જય ભીમ'નો નારો કેવી રીતે ભારે પડ્યો?