દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને આખરે એક 'દલિત મેયર' મળશે

આ નવેમ્બરમાં દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (MCD) ને ત્રીજા મેયર મળશે અને તે અનુસૂચિત જાતિ (SC) સમાજમાંથી હશે. દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન એક્ટ મુજબ, મેયરનો કાર્યકાળ દર વર્ષે અનામત શ્રેણીઓ અનુસાર નક્કી કરવામાં આવે છે, જેમાં પ્રથમ વર્ષ મહિલા કાઉન્સિલર માટે, બીજો કાર્યકાળ જનરલ કેટેગરી માટે અને ત્રીજો અનુસૂચિત જાતિના કાઉન્સિલર માટે અનામત છે.

MCDના વર્તમાન મેયર શૈલી ઓબેરોયે 14 નવેમ્બરે યોજાનારી MCD હાઉસની બેઠકમાં નવા મેયરની ચૂંટણીની જાહેરાત કરી છે. MCD એક્ટ હેઠળ, નિવૃત્ત થવા જઈ રહેલા મેયર ચૂંટણીની તારીખ અને સમય નક્કી કરે છે, જ્યારે દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર (LG) ચૂંટણી પ્રક્રિયા માટે પ્રમુખપદ અધિકારીની ભૂમિકા ભજવે છે. વિધાનસભા ચૂંટણીના માત્ર ત્રણ મહિના પહેલા યોજાનારી આ મેયરની ચૂંટણીનું મહત્વ વધી ગયું છે, કારણ કે તે બંને પક્ષો ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટી (AAP) માટે નિર્ણાયક તક સાબિત થઈ શકે છે.

ચૂંટણીમાં દલિત મેયર બનવાનાં હોવાથી વિલંબ કરાયો

દિલ્હીના વર્તમાન મેયર શૈલી ઓબેરોયનો કાર્યકાળ સમાપ્ત થઈ ગયો છે અને તેઓ એક્સટેન્શન પર છે. નવા મેયરની ચૂંટણી એપ્રિલ 2024થી યોજાવાની હતી, પરંતુ વિવિધ ટેકનિકલ અને રાજકીય મુદ્દાઓને કારણે ચૂંટણી મોકૂફ રાખવામાં આવી હતી. આ સાથે ભાજપે આમ આદમી પાર્ટી પર દલિત સમાજના કાઉન્સિલરને મેયર બનાતા રોકવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. ભાજપના નેતા અને MCDમાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાજા ઈકબાલ સિંહે આમ આદમી પાર્ટી પર તેમની 'દલિત વિરોધી માનસિકતા'ના કારણે દલિત મેયરની ચૂંટણીમાં વિલંબ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે AAPએ એક દલિત મેયરને સાત મહિના સુધી સત્તામાં આવતા રોક્યા છે, જેના કારણે હવે દલિત સમુદાયમાં AAP પ્રત્યે નારાજગી છે. ઈકબાલ સિંહે એમ પણ કહ્યું કે, ભાજપ શેરીઓથી લઈને ગૃહ સુધી લડ્યું, જેના કારણે આખરે આમ આદમી પાર્ટીએ ચૂંટણીની મંજૂરી આપી.

આમ આદમી પાર્ટીનું વલણ અને રાજકીય દબાણ

MCDમાં AAPની બહુમતી હોવા છતાં મેયરની ચૂંટણીમાં આ વખતે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો. એપ્રિલ 2024 માં ચૂંટણીની જાહેરાત સમયે ભાજપ અને AAPએ તેમના ઉમેદવારો જાહેર કર્યા હતા, પરંતુ લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરે એમ કહીને ફાઈલ પરત કરી હતી કે તેના પર તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી તરફથી કોઈ ભલામણ પત્ર નથી. તે સમયે અરવિંદ કેજરીવાલ જેલમાં હતા, જેના કારણે તેઓ ભલામણ કરી શક્યા ન હતા. જેના કારણે ચૂંટણી પ્રક્રિયા સ્થગિત થઈ ગઈ હતી. ત્યારબાદ ઓક્ટોબરમાં શૈલી ઓબેરોયે જાહેરાત કરી હતી કે દિવાળી પછી ચૂંટણી યોજાશે. આખરે 28 ઓક્ટોબરે MCD હાઉસની બેઠકમાં ઓબેરોયે નવી ચૂંટણીની તારીખ 14 નવેમ્બર નક્કી કરી.

ચૂંટણી સમયે રાજકારણ

મેયરની ચૂંટણી ભાજપ અને AAP બંને પક્ષો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ખાસ કરીને દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા આ તેમના માટે તાકાત બતાવવાનો સમય છે. આમ આદમી પાર્ટીની સ્થિતિ અંગે ભાજપે આરોપ લગાવ્યો છે કે તેમણે દલિત મેયર અંગે નિષ્ક્રિયતા દર્શાવી છે, જ્યારે AAPએ તેને ભાજપનું રાજકીય દબાણ ગણાવ્યું છે. ભાજપનું એમ પણ કહેવું છે કે આ ચૂંટણીને લઈને દલિત સમાજમાં AAP પ્રત્યે અસંતોષ છે અને તેની અસર વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો પર પડી શકે છે. ભાજપે દાવો કર્યો છે કે આ અસંતોષને કારણે દિલ્હીના SC સમાજનું સમર્થન ભાજપને મળશે અને વિધાનસભા ચૂંટણીમાં તેનો ઉપયોગ આમ આદમી પાર્ટી વિરુદ્ધ કરવામાં આવશે.

મેયકની ચૂંટણીની વિધાનસભા ચૂંટણી પર શું અસર થશે?

દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના મેયરની ચૂંટણી દર વર્ષે એપ્રિલમાં યોજાય છે, પરંતુ આ વખતે ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં વિલંબે તેને રાજકીય મુદ્દો બનાવી દીધો છે. જ્યારે ડિસેમ્બર 2022 માં કોર્પોરેશનની સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી, ત્યારે આમ આદમી પાર્ટીએ 134 બેઠકો જીતી હતી અને તે પછી ફેબ્રુઆરી 2023 માં શૈલી ઓબેરોય મેયર બન્યા હતા. પરંતુ એપ્રિલ 2024માં મેયરની ચૂંટણી અટકી પડી હતી, જેના કારણે ભાજપ અને AAP વચ્ચે રાજકીય ખેંચતાણ વધી ગઈ હતી. ભાજપે AAP પર અનુસૂચિત જાતિ (SC) સમાજના કાઉન્સિલરને મેયર બનતા અટકાવવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. હવે મેયરની ચૂંટણી વિધાનસભાની ચૂંટણીના થોડા મહિના પહેલા યોજાઈ રહી છે ત્યારે વિધાનસભાની ચૂંટણીના પરિણામો પર તેની કેટલી અસર થાય છે તે જોવું રસપ્રદ રહેશે.

આ પણ વાંચો: દલિતનો દીકરો મેયર ન બની જાય તે માટે સવર્ણ પાર્ટીઓ ત્રાગા કરે છે