IAS નું ખાનગીકરણ અનામત ખતમ કરવાની ગેરંટી છે

લોકસભા(Loksabha)માં વિપક્ષના નેતા અને કોંગ્રેસ(Congress)ના સાંસદ(MP) રાહુલ ગાંધી(Rahul Gandhi)એ કેન્દ્રના વિવિધ મંત્રાલયોમાં સંયુક્ત સચિવો, નિર્દેશકો અને નાયબ સચિવોના મુખ્ય પદો પર ‘લેટરલ એન્ટ્રી’(Lateral entry) દ્વારા ૪૫ નિષ્ણાતોની ટૂંક સમયમાં નિમણૂક કરવાના નિર્ણયને અનામત ખતમ કરી દેવાની ગેરંટી ગણાવી છે. રાહુલે કહ્યું કે લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા મહત્વપૂર્ણ પદો પર ભરતી કરીને એસસી(SC) એસટી(ST) અને ઓબીસી(OBC) કેટેગરીઓની અનામત ખુલ્લેઆમ છીનવાઈ રહી છે.  અગાઉ સપા(SP) સુપ્રીમો અખિલેશ યાદવ(Akhilesh Yadav) અને બસપા(BSP) વડા માયાવતી(Mayawati)એ પણ લેટરલ એન્ટ્રીને શાસક ભાજપ(BJP)નું મનસ્વીપણું ગણાવી તેને “કાવતરું અને બંધારણનું ઉલ્લંઘન” ગણાવ્યું હતું.

રાહુલ ગાંધીએ લખ્યું, ‘નરેન્દ્ર મોદી(Narendra Modi) સંઘ જાહેર સેવા આયોગ(UPSC)ની જગ્યાએ ‘રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ’(RSS) દ્વારા લોકસેવકોની ભરતી કરીને બંધારણ પર હુમલો કરી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકારના વિવિધ મંત્રાલયોમાં લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા મહત્વની જગ્યાઓ પર ભરતી કરીને એસસી એસટી અને ઓબીસી કેટેગરીઓનું આરક્ષણ ખુલ્લેઆમ છીનવાઈ રહ્યું છે. મેં હંમેશા કહ્યું છે કે દેશના ટોચના નોકરશાહી સહિત તમામ ટોચના હોદ્દા પર વંચિતોને પ્રતિનિધિત્વ નથી, તેને સુધારવાને બદલે તેમને લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા ટોચના હોદ્દા પરથી દૂર કરવામાં આવી રહ્યા છે, આ પ્રતિભાશાળી યુવાનોના અધિકારોની લૂંટ છે. તે યુપીએસસીની તૈયારી કરી રહેલા યુવાનો અને વંચિતો માટે અનામત સહિત સામાજિક ન્યાયની વિભાવનાને ઠેસ પહોંચી રહી છે.

રાહુલ ગાંધીએ આગળ લખ્યું, ‘કોર્પોરેટ્‌સના પ્રતિનિધિઓ મહત્વના સરકારી હોદ્દા પર બેસીને કેવું શોષણ કરશે તેનું તાજું ઉદાહરણ સેબી છે, જ્યાં ખાનગી ક્ષેત્રમાંથી આવનાર વ્યક્તિને પ્રથમ વખત અધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યા હતા. ભારત આ રાષ્ટ્રવિરોધી પગલાનો સખત વિરોધ કરશે જે વહીવટી માળખા અને સામાજિક ન્યાય બંનેને નુકસાન પહોંચાડે છે. યુપીએસસીનું ખાનગીકરણ એ અનામત સમાપ્ત કરવાની મોદીની ગેરંટી છે.

આ પણ વાંચો: અનામતને સામાજિકને બદલે આર્થિક આધાર પર કરવાનો ખેલ ચાલી રહ્યો છે?

લાલુ પ્રસાદ યાદવે (Lalu Prasad Yadav)પણ લેટરલ એન્ટ્રી થકી પાછલા બારણે મળતિયા લોકોને ઘૂસેડવાની આ ભરતીનો વિરોધ કરતા લખ્યું હતું કે, ‘બાબાસાહેબના બંધારણ અને અનામતથી ડરીને નરેન્દ્ર મોદી અને તેમના સહયોગીઓની સલાહ પર, યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશને(UPSC) હવે સિવિલ સર્વિસ કર્મચારીઓની જગ્યાએ ખાનગી ક્ષેત્રમાંથી સંયુક્ત સચિવોની નિમણૂક કરી છે. નાયબ સચિવ અને નિયામકના સ્તરે નિમણૂક માટે સીધી ભરતી માટેની જાહેરાત બહાર પાડવામાં આવી છે. કોઈપણ સરકારી કર્મચારી આ માટે અરજી કરી શકશે નહીં. આમાં બંધારણમાં કોઈ અનામત આપવામાં આવી નથી.”

તેમણે આગળ લખ્યું, “ભાજપની ખાનગી સેનામાં એટલે કે કોર્પોરેટમાં કામ કરી રહેલા ખાખી પહેરેલા લોકોને સાંઘી મોડેલ હેઠળ આ નિમણૂક પ્રક્રિયામાં સીધી નિમણૂંક કરવાનું આ “નાગપુરિયા મોડલ” છે. દલિત, પછાત વર્ગ અને આદિવાસી લોકોને અનામતનો કોઈ લાભ નહીં મળે.”

આ પણ વાંચો: હાઈકોર્ટ, સુપ્રીમ કોર્ટના જજોની જગ્યામાં પણ અનામત લાગુ કરોઃ માયાવતી

આ મામલે બહુજન સમાજ પાર્ટી અને સમાજવાદી પાર્ટી અગાઉથી જ વિરોધ નોંધાવીને આંદોલન કરવાની વાત કરી ચૂકી છે. અખિલેશ યાદવે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર લખ્યું છે કે, લેટરલ એન્ટ્રી આજના અધિકારીઓ તેમજ યુવાનો માટે વર્તમાન અને ભવિષ્યમાં ઉચ્ચ હોદ્દા પર પહોંચવાનો માર્ગ બંધ કરશે. ભાજપને ખબર છે કે દેશભરમાં પીડીએ બંધારણને નાબૂદ કરવાના તેના પગલાં સામે જનતા જાગી છે, તેથી તે આવી જગ્યાઓ પર સીધી ભરતી કરીને અન્ય કોઈ બહાને અનામતને નકારવા માંગે છે. 

બીએસપી સુપ્રીમો માયાવતીએ પણ સરકારના આ નિર્ણયને ખોટો ગણાવ્યો હતો. તેમણે ‘એકસ’ પર લખ્યું, ‘કેન્દ્રમાં જોઈન્ટ સેક્રેટરી, ડાયરેક્ટર અને ડેપ્યુટી સેક્રેટરીના ૪૫ ઉચ્ચ પદો પર સીધી ભરતીનો નિર્ણય યોગ્ય નથી, કારણ કે સીધી ભરતી દ્વારા નીચલા પદ પર કામ કરતા કર્મચારીઓને પ્રમોશનના લાભથી વંચિત રાખવામાં આવે છે. ભાજપ સરકાર માટે આ ઉચ્ચ પદો પર સીધી નિમણૂક મનસ્વી, ગેરકાયદેસર અને ગેરબંધારણીય હશે. 

મામલો શું છે?

કેન્દ્રના વિવિધ મંત્રાલયોમાં સંયુક્ત સચિવો, નિર્દેશકો અને નાયબ સચિવોના મુખ્ય પદો પર ૪૫ નિષ્ણાતોની નિમણૂંક કરવામાં આવનાર છે. સામાન્ય રીતે આવી પોસ્ટ અખિલ ભારતીય સેવાઓ – ભારતીય વહીવટી સેવા, ભારતીય પોલીસ સેવા અને ભારતીય વન સેવા  અને અન્ય ‘ગ્રુપ છ’ સેવાઓના અધિકારીઓ દ્વારા સંચાલિત કરવામાં આવે છે. યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશને ૪૫ પોસ્ટ્‌સ માટે જાહેરાત કરી હતી, જેમાં ૧૦ જોઈન્ટ સેક્રેટરી અને ૩૫ ડિરેક્ટર/ડેપ્યુટી સેક્રેટરી પોસ્ટનો સમાવેશ થાય છે. આ જગ્યાઓ કોન્ટ્રાક્ટના આધારે ‘લેટરલ એન્ટ્રી’ દ્વારા ભરવાની છે. જાહેરાતમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘ભારત સરકાર સંયુક્ત સચિવ અને ડિરેક્ટર/ડેપ્યુટી સેક્રેટરી સ્તરના અધિકારીઓની ‘લેટરલ એન્ટ્રી’ દ્વારા નિમણૂક કરવા માંગે છે.

આમ, સંયુક્ત સચિવ અથવા નિયામક/નાયબ સચિવના સ્તરે સરકારમાં જોડાવા માટે રાષ્ટ્ર નિર્માણમાં યોગદાન આપવા ઈચ્છતા પ્રતિભાશાળી ભારતીય નાગરિકો પાસેથી ઓનલાઈન અરજીઓ મંગાવવામાં આવે છે.’ વિપક્ષોના મતે આ રીતે સરકાર પોતાના માનીતા અને મળતિયા લોકો, ખાસ કરીને ભાજપ અને આરએસએસની વિચારધારામાં માનતા લોકોને સીધાં ઉચ્ચ હોદ્દા પર બેસાડવા માંગે છે. જે એક રીતે બંધારણની અનામત સહિતની વિવિધ જોગવાઈઓનું સીધું ઉલ્લંઘન છે. વિપક્ષોનું કહેવું છે કે, તેનાથી યુપીએસસી જેવી પરીક્ષા પાસ કરીને પ્રમોશન મેળવવાનો અન્ય અધિકારીઓનો હક છીનવાશે અને તેમની જગ્યાએ બહારના લોકો સીધાં વહીવટમાં ઘૂસી જશે.

આ પણ વાંચો: આજે અમદાવાદમાં 'અનામત બચાવો મહાસંમેલન', ભીમયોદ્ધાઓનું ઘોડાપૂર